श्रमिक महिला दिवस ‘हर्ष न विस्मात’

धरान । मार्च ८ अर्थात् मंगलबार विश्वभर ‘अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवस’ मनाइरहँदा श्रमिक महिलाहरु हातमुख जोर्न काम गरिरहेका थिए । दैनिक रुपमा ज्याला मजदुरी गरेर खाने उनीहरु काम गरेको पैसा लगेर आफ्ना लाला बालालाई खुवाउने बाहेक अर्को केही सोचेका थिएनन् ।

विशेष गरी घर निर्माणमा खटिएका मजदुर महिलाहरुलाई श्रमिक महिला दिवस के हो ? महिले मनाउने गरिन्छ भन्ने सम्म थाहा छैन् । धरान १५ स्थित एक घरमा काम गर्दै गरेकी सविना गुरुङलाई श्रमिक दिवसको बारेमा केही थाहा नभएको बताउँछिन् । श्रमिक महिला दिवसको दिन सरकारी बिदा गरियो तर उनीहरुले बिदा पाउँदैनन् । बिदा बसे भने एक दिनको ज्यालानै मर्छ । गुरुङ भन्छिन्, ‘मलाई यो दिवसको बारेमा केही थाहा छैन । दिवस भएर नि के गर्नु काम नगरी खान पुग्दैन ।’ उनले दिवस हुनेखानेका लागि मात्र भएको बताइन् । उनले भनिन्, ‘एक दिन काम गरिएन भने घरमा चुल्हो नै बल्दैन, बालबच्चाको लागि भएपनि काम गर्नैपर्छ ।’

दुई सन्तानकी आमा गुरुङका श्रीमान पनि मजदुरी नै गर्छन् । दुई जनाले काम गरेर कमाएको रकमले नै उनीहरुको घर चल्छ । गुरुङ भन्छिन्, ‘मैले कमाएको खानपिनमा खर्च हुन्छ, श्रीमानले कमाएको सन्तानलाई पढाई खर्च हुन्छ ।’
स्थानीय सपना खड्का पनि महिला दिवस कानलाई बेल पाक्यो हर्ष न विस्मात भएको बताउँछिन् । उनले घर परिवार धान्नकै लागि रात बिहान नभनी काम गर्नुपरेको सुनाइन । उनी भन्छिन्, ‘हाम्रो सरकारी जागिर हैन, विदा बस्दा पनि पैसा पाउने, एक दिन विदा बस्यो भने ७ सय रुपैया घाटा हुन्छ । पैसा खाएन भने कसरी घर खर्च चलाउनै मुस्किल हुन्छ ।’

महिला हक अधिकारको माग गर्दै भएको सोही प्रारम्भिक आन्दोलनको स्मरण तथा महिला अधिकारको संघर्षको दिनका रूपमा ८ मार्चलाई लिने गरिन्छ । जर्मनीकी माक्र्सवादी नेतृ क्लारा जेट्किनले सन् १९१० मा कोपेनहेगेनमा आयोजित महिलाहरूको द्वितीय अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा ८ मार्चलाई अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसको रूपमा प्रस्ताव गरेकी थिइन् । जसलाई सम्मेलनले पारित गर्यो र सन् १९११ देखि महिला दिवस मनाउने परम्परा रही आएको छ ।

तर अन्य महिलालाई श्रमिक दिवसले छुए पनि ज्याला मजदुरी गर्ने महिलालाई पटक्कै छुएको छैन । हुने खाने तथा सरकारी जागिरमा रहेका महिलाहरुले मात्र दिवस मनाएको पाइएको छ । नेपालको ट्रेन्डलाई हेर्ने हो भने राजनीतिक दलमा आवद्ध, महिलावादी विभिन्न सामाजिक संघ संंस्थाहरुले अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक दिवस मनाउने गरेका छन् । गरिब, असहाय तथा श्रमिक महिलाका लागि यो दिवस कागलाई बेल पाक्यो हर्ष न विस्मात झै भएको छ ।